Eski Bir Lezzet, Yeni Bir Akım: Z Kuşağı Ve Soğuk Kahve
Değişen Alışkanlıklar ve Kahve
Herakleitos, “Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir.” sözünü söylediğinde, bu gözlemin doğruluğunu yalnızca kendi zamanında değil, yüzyıllar boyunca birçok farklı toplum ve kültürde doğrulayan bir fenomenin altını çizmişti. Zamanla, dünya ve içindeki her şey—bireysel ve toplumsal düzeyde—devamlı bir değişim sürecine girdi.
Evlerimiz, yaşam tarzımız, araçlarımız, teknolojik aletlerimiz, zevklerimiz, kültürel alışkanlıklarımız değişimden nasibini aldı. Her yeni nesil, önceki nesillerin birikiminden faydalanarak kendi özelliklerini ve trendlerini oluşturdu.
Bu süreçte yok olmayan unsurlar vardı elbette ama onlar bile değişimden kendi payını alıyordu. Yiyecekler ve içecekler kaybolmuyordu ama ilk keşfedildikleri gibi de tüketilmiyordu. Peki bu karmaşık görselde “kahve” neredeydi?
Eski Bir Lezzet
Kahvenin 15. Yy. Da tarih sahnesinde kendisine yer bulmasının ardından geçen süreçte, pek çok kuşak tarafından farklı yollarla demlendi, pişirildi, öğütüldü ve servis edildi. Kahve, zaman içinde hem sıradan bir sohbetin yanına eşlik eden bir içecek olarak, hem de önemli diplomatik görüşmelerin ayrılmaz bir parçası olarak yerini buldu.
Tarih ve medeniyet ilerledikçe, insanların kırsal yaşamdan şehir merkezlerine geçişiyle birlikte kahve, çoğunluğu beyaz yakalı plaza çalışanları olan tüketicilerin günlük hayatlarının ayrılmaz bir parçası haline geldi. Bu içecek, sabahları uyanmanın bir sembolü, gün boyunca enerjiyi artıran bir tetikleyici, stresli anlarda rahatlatıcı bir yardımcı ve iş performansını destekleyen bir araç olarak, modern iş dünyasında vazgeçilmez bir rol üstlenmiştir.
Fakat jenerasyon değişmeye devam etti. X kuşağı yerini Y ve milenyuma; milenyum çağının kayıp nesli de yerini Z kuşağına bırakırken; bu yeni kuşak, üstü tüten, sade veya en iyi ihtimalle süt tozu ile tatlandırma çabasına girilmiş, kavurucu yaz sıcaklarında insanın boğazını kemiren demliklere bir alternatif oluşturdu. Şıkırdayan buzlar ve kağıt pipetlerle sunulan bu yeni nesil kahve, kendine has bir kimlik kazandı. Peki, soğuk kahve gerçekten neydi ve nereden hayatlarımıza girmişti?
Soğuk Kahvenin Tarihi
Soğuk kahvenin kökenleri, 1840 senesine ve Cezayir topraklarına geri götürülebilir. Mazagran olarak bilinen bu içecek, 1840’larda Fransız askerleri tarafından Mazagran Savaşı sırasında keşfedilmiştir. Soğuk ve şekerli bir kahve olan Mazagran, savaş sırasında askerler tarafından tercih edilmiş ve bu sayede Fransızlar arasında yaygınlaşmıştır. Askerler, Paris’e döndüğünde, kafe sahipleri bu içeceği uzun bardaklarda sunarak popülerliğini artırmış ve kafe kültüründe kalıcı bir yer edinmiştir.
Mazagranın bu popülaritesi farklı varyantları ile çeşitli ülkelere yayılmıştır. Mesela Avusturya mazagranı rom ve buz parçalarını ve Portekiz mazagranı ise espresso, nane, rom ve bir dilim limonu barındırır.
Soğuk kahve, günümüzde de benzer bir şekilde servis ediliyor ve seviliyor, bunu biliyoruz. Peki, bildiğimiz popülerliğini ne zaman kazanmaya başladı? Soğuk demlenen ve soğuk tüketilen kahve, 1970’lerde Japonya’da “coldbrew“ adı altında tanınmaya başladı. Bu dönemde, Japonya’da coldbrew kahve için özel ekipmanlar ve yöntemler geliştirildi. Fakat popülaritesi yüzyıl sonunu bekleyecekti.
Öte yandan sıcak demlenip soğutularak elde edilen, soğuk kahveler; 1920 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde Kahve Ticareti Ortak Tanıtım Komitesi tarafından yürütülen bir pazarlama kampanyası sayesinde gerçek anlamda patlama yapmış ve bu tarihten itibaren önce lokal anlamda sonra Amerika pazarı ve zaman içerisinde kıtalararası bir yayılım göstermiştir.1990-2000’lerde ise Starbucks gibi global büyük kahve zincirlerinin soğuk kahve seçeneklerini menülerini eklemesi ile, içeceğin küresel anlamda tanınırlığı arttırdı.
Z Kuşağı ve Soğuk Kahve
Soğuk kahve, milenyum çağının başlangıcıyla birlikte tanınmış olsa da bu içeceğin, akla gelen kuşağı kesinlikle Z kuşağıdır. Bunun temel sebebi hem hızlı tüketim hem de 3. Nesil kahvecilerin ortaya çıkmasının yanında, teknolojinin içerisine doğan bu yeni neslin, tüketim alışkanlıklarını özellikle sosyal medyadan etkilenerek şekillenmesidir. “Takeaway” (al götür), “To-go” veya “Coffeetogo” (yolluk kahve) gibi terimlerin ve uygulamaların hayatımıza girmesi, hızla değişen ve hareketli yaşam tarzlarımızın bir yansıması olarak yaygınlaştı. Bu terimler ve uygulamalar, yeni nesil için kahvenin günlük yaşamın önemli bir unsuru haline gelmesini sağladı.
Aynı zamanda klasik sıcak kahveye nazaran soğuk kahvede sunulan daha geniş kişiselleştirme seçenekleri, özgün karakterler şekillendirmiş bu yeni kuşak için önemli bir tercih sebebi haline gelmiştir. Soğuk kahve, kahve kültürünün gelişiminde önemli bir yer tutarken, Z Kuşağı’nın yaşam tarzı ve tüketim alışkanlıklarıyla da güçlü bir şekilde ilişkilidir. Tarihsel süreç içinde evirilen soğuk kahve, modern tüketici ihtiyaçlarına hitap eden bir içecek olarak öne çıkmaktadır.
2019 sonu 2020 başı itibariyle yaklaşık olarak 4 sene yaşadığımız küresel pandemi sürecinde sosyal medya platformları aracılığı ile viral olan çeşitli soğuk kahve tarifleri; daha önce genelde dışarıda tüketilen içeceği evlerin bir parçası haline getirmiş ve insanların kahve içme alışkanlığında köklü bir değişime sebep olmuştur.
İlk etapta salt serinlemek için tüketilmeye başlanan içecek; Z Kuşağı’nın dijital çağda şekillenen yaşam tarzı ve tercihlerine uygun olarak hem pratik hem de estetik açıdan önemli bir yer edinmiştir. Görünen o ki gelecekte soğuk kahvenin bu kuşakla olan ilişkisi ve popülerliği, kahve kültürünün evriminde belirleyici bir rol oynamaya devam edecektir.
Bu değişim ve gelişim sürecini kavramak; kahve kültürünün zaman içindeki evrimini ve gelecekte nasıl bir dönüşüm geçirebileceğini öngörmemize yardımcı olmaktadır.
Kahve, tarih boyunca çeşitli şekillerde sunulmuş ve tüketilmiştir; her dönemde bu eski lezzet, çağının ruhuna uygun olarak yeniden yorumlanmıştır. Z kuşağının soğuk kahveye olan ilgisi, kahvenin zamanla nasıl evirildiğinin ve modern dünyada nasıl bir yer bulduğunun açık bir göstergesidir. Değişmeyen tek şey değişim olsa da kahve, zaman içinde geçirdiği değişimlere rağmen, lezzetini ve önemini koruyarak hayatlarımızın ayrılmaz bir parçası olmaya devam edecektir.
Yazarımız Ayşenur Polat’ın kaleminden.
1 Yorum
Güzel bir soğuk kahve yanına harika bir yazı olmuş. Yine sevgili yazarımız kaleminden döktürmüş. Ellerine sağlık. 🙂